هفته نامه آیینه یزد

شهید آیت‌ا... سیدمحمد بهشتی:
باباجان می‌دانید این هجمه‌ها همه‌اش به خاطر حسادت است



محمدرضا، علیرضا و ملوک السادات بهشتی، فرزندان مرحوم آیت‌ا... بهشتی در سالروز شهادتش در گفت‌وگو با خبرآنلاین اشاراتی به شخصیت فکری و سیاسی و زندگی پدر داشته‌اند که خلاصه‌ای از آن در زیر می‌آید.

محمدرضا بهشتی:
با شهادت ایشان یکباره فضای جامعه ما برگشت. ایشان فردی بود که در جامعه مورد تردید کاملاً جدی و هجمه واقع شده بود. درواقع ترور فیزیکی ایشان به دنبال ترور شخصیتی ایشان بود. اول ترور شخصیتی شده بود و بعد عادی به نظر می‌رسید که ترور فیزیکی هم بشود و این کاملاً حساب شده بود. درست انگشت را جایی گذاشته بودند که اینجا اگر ترور شخصیتی شود،‌ در معرض ترور فیزیکی هم قرار می‌گیرد. می‌خواهم عرض کنم که جامعه ما طوری شد که چند روز بعد در معرض این بودیم که افراد می‌آمدند و اذعان می‌داشتند که درمورد ایشان اشتباه داوری کردیم.
هنوز هم ممکن است کسانی با ایشان از نظر دیدگاه سیاسی مخالف باشند ولی وقتی داوری در مورد مرحوم بهشتی می‌کنند،‌ کاملاً پیداست که او را فردی منصف می‌دانند که با باورش حرکت و زندگی کرده و تلاش کرده در زندگی خود در حق دیگران اجحاف نکرده باشد. اینها مورد اذعان حتی مخالفان ایشان است که در جای خود جالب است.

ملوک السادات بهشتی:
من ساعت‌ها با ایشان بحث می‌کردم و هرگز به منِ دخترشان نگفتند که حتما باید روسری سرت کنی یا حتماً باید پوشیده باشی یا حتماً باید جوراب مشکی بپوشی. هرگز ایشان به من نگفتند که چه نوع لباسی یا چه رنگی باید بپوشی. ایشان واقعاً به آن کتاب نقش آزادی در تربیت کودکان اعتقاد داشتند. یعنی موضوع حجاب را به انتخاب دختر می‌گذاشتند و این خیلی مسأله مهمی بود.
ایشان یک نوع شجاعت خاصی در پیشقدم شدن داشتند. نمونه‌اش آوردن رادیو در خانه برای گوش دادن به اخبار بود. شما حساب کنید در سال 41-42 که هیچ کس نزدیک چنین مسائلی نمی‌رفت، ما در خانه رادیو داشتیم. طبیعتاً کل خانواده درجریان این مسائل قرار می‌گرفت. ایشان حتی همسرشان را تشویق به ادامه تحصیل می‌کردند.
 در این انتخابات از شهید بهشتی سوء استفاده‌هایی کردند که باید در مورد آنها روشنگری می‌شد. هر دو کاندیدای اصلی انتخابات از شاگردان شهید بهشتی در حوزه و دانشگاه بودند که در آن شکی نیست. اما اینکه مظلوم نمایی کنند مسأله خوبی نبود. من یادم هست که در سال 59 من و آقا محمدرضا نزد پدر بودیم و آقا علیرضا هم جبهه بود. ما از ایشان پرسیدیم که چرا به این سطح از هجمه‌هایی که به سمت شما وجود دارد پاسخ نمی‌دهید؟! آخر شب هم بود و ایشان خیلی خسته بود. اما خیلی نکته جالبی گفتند؛ گفتند که باباجان می‌دانید این هجمه‌ها همه‌اش به خاطر حسادت است! وگرنه من کاری به کار کسی ندارم و وظیفه خودم را انجام می‌دهم. ایشان می‌گفت آنقدر زمان ما کم است که نباید فرصت را برای پاسخگویی به تهمت‌ها بگذاریم.

علیرضا بهشتی:
الان در مورد منشأ مشروعیت حاکم اسلامی دو دیدگاه داریم؛ یک دیدگاه بود که مرحوم آقای بهشتی و مرحوم آقای مطهری و خیلی از افراد دیگری که پیشگامان این انقلاب و به یک معنا معماران این نظام بودند، داشتند و آن اینکه به هر حال مشروعیت رهبران در عصر غیبت امام معصوم به مردم برمی‌گردد و منشأ مشروعیت انتخاب مردم است. آقای بهشتی هم صریحاً همه جا عنوان کرده و فیلم و صوت آن موجود است. یک دیدگاه دیگر هم همان موقع بود که این مشروعیت را به مردم برنمی‌گرداند؛ همان نظریه کشف که می‌کوید که این مشروعیت مستقیماً از جانب خدا به فرد داده می‌شود. این دو دیدگاه آن موقع هم وجود داشت ولی طبیعتاً وقتی مرحوم آقای بهشتی و امثال ایشان بودند، دیدگاهشان بر جامعه غلبه داشت. حالا که نیستند، طبیعتاً دفاع از آن مشکل شده و خروج از چارچوب‌های شرعی، دینی و فقهی شمرده می‌شود که اینطور نیست.
به هر حال آنچه که مهم است به نظر می‌رسد آقای بهشتی به یک مسأله توجه داشت و آن اینکه جامعه به لحاظ دیدگاه‌هایش متکثر است و حکومت قرار نیست این تکثر را از بین ببرد. باید یک عرصه سالمی باشد و این دیدگاه‌ها رقابت کنند.
خیلی نمی‌توان گفت که اگر ایشان زنده می‌ماند چه اتفاقی می‌افتاد. بستگی داشت که ایشان چقدر می‌توانست آن ایده‌های خودش را پیش ببرد و چقدر می‌توانست آن نگاه و تفسیر خودش از جمهوری اسلامی را عملی کند. اگر می‌توانست پیش ببرد، با آنچه امروزه می‌بینیم، متفاوت بود اگر هم نمی‌توانست علی‌القاعده یک گوشه منزوی می‌شد و یا به کار دیگری می‌پرداخت. در این مورد خیلی نمی‌دانیم که چه اتفاقی برای ایشان می‌افتاد منتها فکر می‌کنم به هر حال شاید در یک شرایط متفاوتتری بودیم.
 آقای بهشتی مخالف اعدام‌های اول (انقلاب) بود و در شورای انقلاب هم این موضوع را مطرح می‌کند اما به دلیل تکثر مراکز قدرت، تصمیم دیگری گرفته می‌شود. بنابراین مشکل ما جواب دادن نیست، مشکل ما این است که اول صورت مسأله درست فهمیده شود. وقتی صورت مسأله باز می‌شود خیلی از شبهه‌ها حل می‌شود.

روایت سیدحسن خمینی از توانمندی پنهان مانده شهید بهشتی
سیدحسن خمینی در اینستاگرام خود در یادداشتی به مناسبت سالروز شهادت شهید آیت‌ا... بهشتی نوشت: سالروز شهادت یاران امام در انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی تسلیت باد. شهید آیت‌ا... بهشتی را از جهات مختلف ستوده‌اند اما شاید کمتر کسی به توانایی علمی ایشان در علوم اسلامی پرداخته باشد. شاید این امر به باقی نماندن آثار خاص و نوشته‌های مشخص از ایشان در برخی رشته‌ها مربوط باشد. از زبان‌های صادق در حوزه علمیه شنیده‌ام و بسیار هم شنیده‌ام که جوهره استعداد و ذکاء اندیشه آن بزرگوار منحصر به فرد و ممتاز بوده است. آن شهید از زمره نخستین کسانی بوده است که در درس اصول امام شرکت کرده و چنان که بزرگانی نوشته‌اند نخستین دوره درس اصول فقه امام با حضور ایشان و حضرات آیات مطهری و منتظری از سال 1325 و از ابتدای مباحث اصول عملیه تشکیل یافته بود. توانمندی فقهی مرحوم بهشتی در زیر سایه جهات سیاسی ایشان پنهان مانده است و این حجاب که کم و بیش بر دیگر عالمان سیاستمدار هم سایه گسترده است، می‌تواند به مدد آشنایان با فکر و سخن ایشان تا حدودی زدوده شود. امری که همت فرزندان فاضل و دانشمند آن شهید سعید را موجب شده و ان‌شاءا... خواهد شد.